صبوری و حسن اخلاق، بزرگترین زینت انسان است …
بیائید آنرا تمرین کنیم ………
هر قدر ایمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بیشتر باشد، صبر او نیز افزونتر خواهد بود. امیرمؤمنان (ع) میفرماید:
«اساس و ریشه صبر، ایمان و یقین خوب نسبت به خداوند است.»
صبوری چیست؟
صبوری به معنای حفظ نفس از اضطراب و جزع و سکون و آرامش یافتن آن است.
البته در اذهان عمومی صبر، به معنای سکوت کردن و تسلیم شدن و دست کشیدن از تلاش است.
اما با بررسی منابع اسلامی روشن می شود که صبر بر خلاف این برداشت غلط، به معنای ایستادگی در برابر حوادث
و درگیری مداوم با مشکلات می باشد.
از پیامبر اکرم (ص) روایت شده که از جبرئیل پرسیدند: معنی صبر چیست؟
جبرئیل گفت: صبر آن است که در سختی صبر پیشه کنی، چنان که در خوشی هستی، و در تهیدستی آن چنان که در بی نیازی،
و در بلاها چنان که در سلامتی هستی، صبر کنی و از حال خود و بلایی که به تو رسیده است، نزد هیچ مخلوقی شکایت نکنی.
واللهُ اعلم …
.
پیامبر اکرم (ص) صبر را سه قسم کرده است:
صبر بر معصیت و صبر بر طاعت خدا و صبر بر مصیبت.
منظور از صبر بر طاعت ایستادگی در برابر مشکلات اطاعت فرمان الهی است، مثل صبر در برابر انجام فرائض مانند نماز و روزه و غیره…
منظور از صبر بر معصیت، ایستادگی در برابر هوا و هوس و ترک معصیت و نافرمانی خدا است.
منظور از صبر بر مصیبت، مقاومت در برابر ناملایمات زندگی و بلایای طبیعی و بیماری ها و مشکلات زندگی است. البته صبر بر معصیت مهم تر و سخت تر از همه می باشد.
این ضعف اخلاقی در اسلام از اهمیت خاصی برخوردار است، به طوری که در قرآن مجید بیش از هفتاد بار وارد شده،
و نزدیک به نهصد حدیث از پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) درباره آن آمده است.
.
انسان در پرتو یاد خدا و نماز اراده ای نیرومند و ایمانی استوار پیدا میکند و همة مشکلات برای او آسان میگردد. قرآن مجید میفرماید:
«وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلَو ةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَشِعِينَ. ( 153: 2)
( در زندگی از صبر و نماز کمک بگیرید، هر چند این کار جز برای خاشعان سنگین و گران است.»
امام صادق (ع) فرمود: «هنگامی که مشکل مهمی برای علی(ع) پیش می آمد، به نماز بر می خاست،
سپس همین آیه را تلاوت میفرمود.»
الهم صلی علی محمد و آل محمد
درود خدا، ما و فرشتگان نثار رحمت العالمین محمد مصطفی (ص) و خاندان و همۀ پیروان راستین او
در سراسر قرنها …. ✿
.
ضرورت صبر در نظام اخلاقی اسلام
درتمام كتابهاى آسمانى و گفتار همه پيامبران و اولياء خدا و امامان(ع) با تاكيدهاى فراوان به صبر و استقامت سفارش شده است.
به طوری که آن را اكسير اعظم و كيمياى كليدى مشكلات دانستهاند،ر و ضد آن را موجب انحرافات و بدبختی هاى ويرانگر مىدانند.
به قول مولانا:
صد هزاران كيميا حق آفريد
كيميايى همچو صبر آدم نديد…
در سايه داشتن ويژگی صبر و پايداری است که انسان مي تواند درعرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی،
مادی و معنوی، رشد و تكامل نموده و به اهداف خويش دسترسی پيدا نمايد.
امام علی(ع) میفرمایند:
« الصبر الظفر؛ صبر مساوی با پیروزی است.»
.
.
جزع و بیتابی و آثار سوء آن
“جزع” نقطه مقابل “صبر” است و آن، حالت بی قراری و ناشکیبایی در برابر حوادث و مشکلات است،
به گونهای که انسان در برابر حادثه زانو زند، مایوس شود، بیتابی کند و یا از تلاش و کوشش برای رسیدن به مقصد چشم بپوشد.
افرادی که جزع می کنند، شتابزده و عجول هستند. قدرت مهار و کنترل خود را ندارند؛
زود دستپاچه شده و حوصله لازم را برای رسیدن به مقصد ندارند. نتیجه جزع و بی تابی،
افزایش خطا و در نتیجه ندامت و پشیمانی است. کسی که بیصبری میکند نمیتواند نتیجه کار را تغییر دهد،
فقط اجر خود را از بین برده و نیروها را هدر میدهد.
امیر مومنان علی(ع) در مذمت جزع میفرمایند:
« از جزع و ناشکیبایی بپرهیز. زیرا امید انسان را قطع و کوشش و تلاش را ضعیف ساخته و غم و اندوه به بار میآورد.»
اهمیت و ارزش صبر در فرهنگ اسلامی:
کلمه صبر از مفاهيم بسيار مهمى است كه در سرلوحه دستورهاى سرنوشت ساز قرآن قرار گرفته است.
این واژه در 45 سوره از سور قرآن کریم، بیش از صد مرتبه و در بیشتر کتب اخلاقی مطرح شده و بیانگر اهمیت این موضوع است.
در اهمیت و ارزش صبر همین بس که امیر مومنان علی(ع) این فضیلت را یکی از اوصاف متقین و موقعیت صبر را در برابر ایمان،
همانند موقعیت سر نسبت به بدن میدانند. ایشان در این مورد میفرمایند:
« صبر پيشه كنيد! زيرا صبر براى ايمان همچون سر براى بدن است و هيچ خيرى در بدن، بدون سر نيست ،
و هيچ خيرى در ايمانى كه صبر با آن نيست نمىباشد.»
این حدیث نشان میدهد که بدون صبر، ايمان كامل كه التزام عملى به دين خداست امكان پذير نيستو صبر،
نقش کلیدی برای تمام ابعاد زندگی دارد. به همین دلیل در حدیث نبوی آمده است:
« لا ایمان لمن لا صبر له؛ کسی که صبر و استقامت ندارد، ایمان او پایدار نخواهد ماند.»
اميرالمومنين(ع) در اين باره مىفرمايند:
” انسان شكيبا پيروزى را از دست نخواهد داد هر چند طول بکشد.”
این حکم در تمام ابعاد معنوی و مادی زندگی انسانها است.
در آیات الهی نیز، نصرت و پیروزی از پیامدهای صبر عنوان شده است.
.
صابر کیست؟ (نشانه های صابران)
در این مورد رسول خدا(ص) فرمودند: “صابر و بردبار سه نشانه دارد:
*سُست و کسل نمی گردد.
*ناراحت نمیشود(بیقراری نمی کند.)
*از پروردگارش شکایت نمی کند.
زیرا اگر ُسست و کسل شود حق را ضایع کرده است (مسلما در ُسستی و بیحالی حق اداء نمی شود
و به حدود الهی عمل نمیگردد) و اگر بیتابی کند، ادای شکر نکرده است و اگر از خدا شکایت کند،
نافرمانی و گناه کرده است (اگر علاوه بر ناراحتی شروع به شکایت و گله کند،
نه تنها شاکر نبوده، بلکه بر قضای خداوند هم طاغی و عاصی شده است.)
.
و اما توجه داشته باشیم در تفاوت سکوت با صبر
سکوت در مقابل ظلم، نظیر صبر است اما در معنا ضد آن می باشد؛ سکوت در برابر ظلم، حالتی است
برخاسته از خواری و ذلت نفس که دارنده این حالت به جای مبارزه با موانع راه کمال و پیمودن راه فطرت
و وصول به قرب الهی، نشستن را بر رفتن، آسانی را بر سختی و در یک کلام، تسلیم را بر مبارزه بر می گزیند.
سکوت در برابر ظلم، از اقسام صبر بر بلا نیست، بلکه گردن نهادن به ادامه بلاهاست.
بنابراین سکوت در مقابل ظلم را نباید با صبر که نوعی مبارزه آرام و حساب شده در جای خود می باشد، اشتباه گرفت.
.
و خداوند والا فرمود:
بگو اى بندگان من كه ايمان آوردهايد از پروردگارتان پروا بداريد براى كسانى كه در اين دنيا خوبى كردهاند
نيكى خواهد بود، و زمين خدا فراخ است، بىترديد شكيبايان پاداش خود را بىحساب و به تمام خواهند يافت …
قرآن کریم/ (10 : 39)
بدرستی که اوست راستگوی والامقام ……….
آخرین دیدگاه‌ها