درباره جوهره و اصل تعالیم پیامبران
جوهره و اصل تعالیم پیامبران و ارتباط آن با عرفان چه میباشد و بازتاب آن در زمان ما چگونه است؟
.
دريك تعريف كلى عرفان عبارت است از: «باز شناخت ذات قدسى درجان خويش.»
اشاره به آيۀ: “۹” از سورۀ:”۳۲” سجده ، كه خداوند فرموده:
« از روح خود دراو دميدم.»
البته کشف رمز اين روح بطور حقیقی برما نا شناخته است زیرا خداوند در آیۀ:”۵ ۸” ازسورۀ ” ۱۷” اسراء فرموده :
دربارۀ روح از تو میپرسند، بگو: “روح از امر پروردگار من است، و جز اندکی ازدانش به شما داده نشده است.”
شريعتى” ميگويد عرفان بُعد ” آزادى” و بُعد ” برابرى” است. چرا اين ترتيب را قائل است؟ چون عرفان زمينه ساز اصل
شناخت خود است. تا زمانى كه انسان خود را نشناسد، و ازدرون براى آزاد كردن خود تلاش نكند،
چگونه ميتواند ديگرى را آزاد كند؟ چگونه ميتواند جامعه اش را آزاد كند؟ و پس از آن عدالت را مستقر سازد؟
.
خداوند والا در قرآن کریم فرمود:
ما پیامبران را جز برای بشارت و یاد آوری نفرستادیم، آنان که ایمان آوردند و نیکوکاری پیشه کردند،
نه ترسی دارند و نه غمگین می شوند، به تکذیب کنندگان آیات ما، به کیفر نافرمانیشان
عذاب خواهد رسید… ( ۹ ۴- ۸ ۴: ۶ )
.
شناخت راه حقیقت محتاج کشف و شهود است تا دل اطمینان پیدا کند
و عمیقاً ایمان بیاورد.
و اما دلی را که صیقل نداده ای کشف و شهود چون بود ؟؟
شاعری گرانقدر چه زیبا سروده:
حقیقت سرایی است آراسته
هوا و هوس گرد بر خاسته
نبینی که هر جا که برخاست گرد
نبیند نظر گرچه بیناست مرد
تو را تا دهان باشد از حرص باز
نباید به گوش دل از غیب راز ……
.
و چنانچه واقع بینانه و با حسن نیّت به نحوه زندگی و تعالیم پیامبران الهی، این دانشمندان واقعی در هر زمان بنگریم،
کاملاً مشخّص است که چگونه با عشق تمام همه عمر خود را وقف اعلام حقیقت و علم بی نظیری کرده اند،
که اغلب در اثر پاک سازی ذهن و زندگی خود، از سخن وحی کسب نموده اند.
.
طریق شناخت و دریافت ایشان بر اساس پیروی از آنچه گذشتگان گفته و اعلام کرده اند یا به علّت ترس و اجبار
یا مسایل اجتماعی زمانها نبوده، بلکه تنها به صِرفِ طلب فطری درونی خودشان به دانایی بوده،
که آنهم فقط از طریق تجربه شخصی امکان پذیرگردیده است.
.
به طور مثال کشف حضرت ابراهیم(ع) نتیجۀ شکستن همه بتها بود با درک این معنا که الهه ها و امیال و افکار ساخته
و پرداختۀ ذهن خود را باید شکست تا بتوان خدای یکتا را شناخته و به او تسلیم شد.
.
تنها راه رهایی از قید و بند و تعلّقات دنیایی و در نتیجه نجات از درد جدایی و فقدان و رسیدن به آرامش،
امر شناخت و دسترسی به ذات یگانۀ خداوند و تسلیم شدن به اوست.
.
موسی(ع) فرمود، امیال و کششهای مادّی با اطاعت و پیروی از ده فرمان قابل کنترل می باشند،
تا صلح و آرامش را در زندگی تجربه کرده و نهایتاً معنای استقرار جاودانۀ این صلح و آرامش در سرزمین موعود دریافت شود.
.
عیسی(ع) فرمود، باید از همه تعلّقات مادّی و خواهشهای نفسانی آزاد شوید تا بتوانید وارد ملکوت خداوند شوید،
و نوزادی را اشاره فرموده و گفت مثل این بچّه پاک و بی آلایش شوید والاّ هرگز وارد ملکوت خداوند نخواهید شد.
.
محمّد(ص) آخرین رسول مرسل خدا، طریق شناخت حقیقتِ نفس را تعلیم میدهند و می فرمایند:
« هر کس حقیقت نفس خود را شناخت خدا را شناخته.» در اصل پیام همه پیامبران تا امروز همین نکته وجود دارد ،
که «خودت را بشناس.» شناخت و کشف «وجود من ازلی و ابدی» که جاودانه است،
و به بدن خاکی و نیازهای نفسانی و فعل و انفعالات فیزیکی، شیمیایی و روانی که دائماً با اوست، محدود نمی باشد.
.
خداوند والا در قرآن کریم فرموده :
بنام خداوند رحمتگر مهربان
سوگند به خورشید و روشنائی طالع شدنش،
سوگند به ماه که پس از آن سر برآورد، سوگند به روز آنگاه که آنرا روشن کند،
سوگند به شب آنگاه که آنرا بپوشاند، سوگند به آسمان و آنکه بر افراشتش، سوگند یه زمین و گستراننده اش،
سوگند به روح آدمی و آنکس که به اعتدال آنرا آفرید، و خیر و شرش را به او الهام کرد،
هرکس نفس خود را تزکیه کند رستگار خواهد شد، و آنکس که پلیدش دارد، از زیانکاران است.
( ۰ ۱- ۱: ۱ ۹) بدرستی که خدا راستگوی والامقام است …
.
و نیز فرموده: «پیامبر به نازل شده های ازجانب پروردگارش ایمان آورده، ومؤمنان نیزهمگی به خدا و فرشتگان
و کتابها و فرستادگانش ایمان آورده اند – ما میان پیامبران او فرق نمی گذاریم.
گفتند:” شنیدیم و گردن نهادیم، پروردگارا، آمرزش ترا خواستاریم، و بازگشت بسوی توست.»
قرآن کریم ( ۵ ۸ ۲: ۲ ) بدرستی که خدا راستگوی والامقام است.
.
و نیز خواجه عبدالله انصاری ، آن عارف راه حق فرمود:
« و بدان كه براى نزديكى و داشتن رابطۀ حقيقى با خداى خود، که ازطريق خود تو و درونت، به تو پيام خواهد داد،
تهذيب نفس لازم است، تا با پاكسازى درون خود بتوانى شنوندۀ پيامهاى الاهى باشى.»
خداوند پيغمبران را به خلق فرستاد تا راه طاعت پديد كنند و بنده از آن راه به كرامت رسد،
نيز تا راه گناه و نافرمانى نشان دهند، تا مردم ازآن حذر نمايند و بندگان ازآن پرهيز كنند و سزاوار كيفر نگردند،
اين است فضل بى نهايت و كرم بى غايت، كه اگر رسول نفرستادى و بنده را بجاى ماندى و چراغ رهبرى
به دست رسولان فرا راه وى نداشتى، بنده درپرده هاى سياه ظلمت و خود رائى بماندى!
همه آن خوردى كه زهر شدى و همه آن كردى كه تباه گشتى،
پس باور كنيد كه پيغمبران، پيشواى جهانيانند وبرسركوى دوستى داعيانند، وبرلب چشمۀ زندگانى، ساقيانند
و شريعت را عنوان وحقيقت را برهانند و اگرآفرينش مخلوقات را مقضودى بودى ايشانند،
و اگر حقيقت را گنجى است ايشان خازنانند!
در آیۀ: “۱۶۴” ازسورۀ : “۳” ( عمران) چنین آمده:
خداوند برمؤمنان منت نهاد که ازمیانشان پیامبری از خودشان برانگیخت که آیاتش را برآنها بخواند وپاکشان دارد
وکتاب وفرزانگی به آنها بیاموزد، اگرچه پیش ازآن درگمراهی آشکاری بودند.
ویا در آیۀ: “۴” ازسورۀ: “۱۴” ( ابراهیم)، فرموده: ما هيچ پيامبرى را نفرستاديم مگر آنكه بزبان قومش براى آنها بيان كند،
خداوند هركه را بخواهد گمراه و هركه را بخواهد هدايت ميكند واو توانمند فرزانه است.
.
که در تفسیرآن گفته شده: درگاه رُبوبيّت وجلال احديّت ازطاعت مُطيعان بى نياز و ازعبادت مردمان پاك است،
اگرچه آفرينندۀ همۀ افلاك و سماوات و موجودات است،
اگرهمه به دارعدم باز شوند، پاكى خداون را زيانى نيست و از ايشان گزندى باو نرسد،
احديّت او جمال است و صمديّت او ويرا جلال است و بى نيازى از زن و فرزند او را كمال است،
اگر مردم جملگى بندگى را وا گذارند و كمر بند طاعت را ُسست كنند، نتوانند بند ِ بندگى را از خود دور كنند،
كه همگى بندگان خدايند، ليكن فرق است ميان بنده اى كه از روى آفرينش نام بندگى بر او اُفتاده و بنده اى
كه از روى نوازش و لطف اين نام بر او نهاده اند، اينان مقبولان حضرتند و آنان مطرود او…
نه هركه بنده است نواختۀ لطف است يا دربند مهر!
بنده براستى دانى كدام است؟ كسى كه آراستۀ آنعام و ِاكرام است و درحضرت وصال و مجللس اُنس، شراب بهر او
در جام است!
الهى جمال من دربندگى است، ور نه زبان من بياد تو، كى است؟ دولت من آنست كه بياد توام،
ورنه ذ كر من مرا ارزش چيست؟
.
دلیل عدم هدایت: خداوند کریم بنده نواز، همه را براه هدایت می خواند، اما اگر گروهی که دانسته در راه پیروی نفس اماره پیش روی کردند و چشم و گوش بروی حقایق بستند، ناچار خود را ازدست یابی به گوهر هدایت محروم کرده اند.
چنانکه خداوند در آیۀ:” ۴۳” از سورۀ:”۲۵” ( فرقان) فرموده:
« آیا دیدی کسی که هوای نفسش را به عنوان معبود برگزید؟ آیا میتوانی حافظ و نگهبان او باشی؟»
.
و یا در آیۀ:”۵۰” از سورۀ:”۲۸” ( قُصص) خطاب به پیغمبر اکرم (ص)، فرموده:
« اگر پیشنهادت را نپذیرند، بدان فقط پیرو هوس های خود هستند .گمراه تر از آن کس که هوای نفس خویش را
بدون هدایت الهی پیروی می کند کیست؟ مسلماً حداوند ستمکاران را هدایت نمی کند.
.
و در آیات: “۱۵۲ – ۰ ۱۵” از سورۀ: “۴” ( نساء) چنین آمده:
انکار کنندگان خدا و پیامبران او، که می خواهند میان آنها جدائی بیاندازند، گویند: بعضی را می پذیریم و بعضی را نمی پذیریم، وخواست آنها اینست که دراین میانه راهی برگزینند. آنها درحقیقت کافرند، وبرای کافران عذاب خارکننده ای مهّیا کرده ایم. خداوند پاداش کسانی را که به او و رسولان او ایمان آورده اند ومیان آنها جدائی نمی اندازند خواهد داد، او آمرزندۀ مهربان است.
.
الهی به عنایت ازلی بذر هدایت کاشتی، به رسالت پیغمبران آب دادی، بیاری وتوفیق پروردی،
به نظر خود ببار آوردی، خداوندا سزد که اکنون سموم قهر ازآن بازداری، و ِکشتۀ عنایت ازلی را به رعایت ابدی مدد کنی.
بادا کرم تو بر همه پاینده
احسان تو سوی بندگان آینده
بربندۀ خود گناه را سخت مگیر
ای داور بخشندۀ بخشاینده …
.
خداوند والا فرماید:
«پیامبر به نازل شده های ازجانب پروردگارش ایمان آورده،
ومؤمنان نیزهمگی به خدا و فرشتگان و کتابها و فرستادگانش
ایمان آورده اند – ما میان پیامبران او فرق نمی گذاریم.
گفتند:” شنیدیم و گردن نهادیم، پروردگارا، آمرزش ترا خواستاریم،
و بازگشت بسوی توست.» قرآن کریم ( ۵ ۸ ۲: ۲ )
.
و بالاخره خداوند متعال در قرآن کریم فرمود:
با یکتا پرستی روی به دین آور، این آفرینشی است که خدا مردم را به آن شیوه آفرید، تغییری درآفرینش خدا نیست،
این است آئین استوار، ولیکن بشتر مردم نمی دانند.
به سویش بیائید و برای او تقوا کنید و نماز را برپا دارید و ازمشرکان نباشید، ازکسانی که در دینشان فرقه فرقه شدند،
و هر فرقه ای به آنچه داشت دلخوش بود. ( ۲ ۳ – ۱ ۳ : ۰ ۳ )
.
بگو: نماز مناسک حج، زندگی و مرگم از آن خداوند است که پروردگار جهانیان است. شریکی ندارد،
و به این مأمور شده ام و من از نخستین تسلیم شدگانم . ( ۳ ۶ ۱ -۱ ۶ ۱ : ۶ )
.
پاداش ایمان آوردگان، یهودیان، نصاری، صابئان و آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده اند، و عمل صالح انجام داده اند،
نزد پروردگارشان محفوظ است: نه ترسی دارند و نه اندوهی. ( ۲ ۶ : ۲ )
.
خداست كه معبودى جز او نيست زنده و برپادارنده است نه خوابى سبك او را فرو مىگيرد،
و نه خوابى گران آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست كيست آن كس كه جز به اذن او
در پيشگاهش شفاعت كند آنچه در پيش روى آنان و آنچه در پشتسرشان است مىداند و به چيزى از علم او جز به آنچه بخواهد احاطه نمىيابند كرسى او آسمانها و زمين را در بر گرفته و نگهدارى آنها بر او دشوار نيست و اوست والاى بزرگ (۲۵۵)
در دين هيچ اجبارى نيست و راه از بيراهه بخوبى آشكار شده است پس هر كس به طاغوت كفر ورزد و به خدا ايمان آورد به يقين به دستاويزى استوار كه آن را گسستن نيست چنگ زده است ،
و خداوند شنواى داناست. (۲۵۶) سورۀ دوم قرآن مجید” بقره“.
آخرین دیدگاه‌ها