بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
چرا برخدا توکل نکنیم؟ با اینکه ما را به راه راست هدایت فرمود وبرماست که در برابر آزارتان شکیبا باشیم، و توکل کنندگان باید برخدا توکل کنند.
قرآن کریم ( ۲ ۱: ۱۴ )
بگو:” او خدای رحمان است، به او ایمان آوردیم و بر او توکل کردیم”، بزودی خواهید دانست چه کسی در گمراهی آشکار است. قرآن کریم ( ۹ ۲ : ۷ ۶ )
نام پروردگارت را بخوان و تنها به او دل ببند- آفریدگار شرق و غرب، که معبودی جز او نیست، او را وکیل خویش برگزین و بر آنجه می گویند شکیبا باش. قرآن کریم (۰ ۱- ۸ : ۳ ۷ )
افوض امري الي الله انالله بصير بالعباد. قرآن کریم (44 : 40)
من کار خود را بخدا واگذار کردم، که او به بندگانش بیناست.
حَسبِىَ اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ عَلَيهِ تَوَكَّلتُ وَهُوَ رَبُّ العَرشِ العَظيمِ… قرآن کریم (129: 9 )
«خداوند مرا كفايت مىكند، هيچ معبودى جز او نيست، بر او توكل كردم، و او ست پروردگار عرش عظیم!»
.
خداوند همه دان، خداوند قادر، خداوندى كه مهربانترين است، براى بندگانش تنها منبع و محل اعتماد است.
درتمام كارهائيكه ظاهراً انجام ميدهيم، درشغلمان، براى تأمين سلامتيمان، براى خانواده مان، درجستجوى منفعتى هستيم. نقشه ميكشيم، حساب ميكنيم، احتياط ميكنيم،
با حسابداران، پزشكان و وكيلان مشاوره ميكنيم. درعين حال هر روزه گرفتار همه گونه بازداشته شدن ها، مخالفتها ومسائلى هستيم كه بوجود مى آيند،
وباعث نگرانی وافسردگی ما میگردند، بندۀ با ایمان تمام اين كارها را به بهترين وجه ممكن انجام ميدهد، نه تنها براى خودش، بلكه براى ديگران نيز،
بعد نتيجه را به خداوند واگذار ميكند، كه از رحمت خود به او آنچه نياز دارد بدهد. او بسوى “خداوند وكيل” دعا ميكند كه كنترل زندگيش را به دست بگيرد،
و نتيجۀ كار را طورى بپايان برساندكه برايش خوبست، درحاليكه خودش اقرار ميكند كه نميداند و حتماً خدا بهترميداند. اين معنى توكل است، اعتماد كردن به خداوند.
كسى كه اين اعتماد مطلق را به امين اصلى دارد، داراى وكيلى است كه بسيار بزرگتر از بزرگترين وكيلان اين دنياست.
چون حتى اگر تمام كوشش هايش هم به نا كامى كلى بيانجامد، گرفتار نا اميدى یاغم واندوه ونگرانی نمى شود. او آرام است. اگرچنين آرامشى وجود نداشته باشد،
هيچ منفعت دنيائى، هيچ گنج مادى، براى او خوشبختى بوجود نخواهد آورد. مشكلاتى كه از اين آرامش درونى جلوگيرى مي كنند يا آنرا ازبين ميبرند،
عبارتند از: زياده خواهى بيش ازحد، ِخسّت، حسادت، ترسهاى بيهوده و تخيلات. هيچ مقدارى از پول وهيچ نسبتى از امنيّت ظاهرى نمى تواند قلبهاى بهم فشردۀ
آنهائى را كه گرفتار اين امراض هستند آزاد و رها سازد. توكل و اطمينان به خداوند به معنى نا ديده انگاشتن مسبب آنچه كه اتفاق مى افتد نيست،
نشستن و اهميّت ندادن به علتها و آثار آنها تنبلى است، اعتماد به خداوند در اسلام واجبست، و تنبلى گناه، خداوند براى بندگانش علت ها و راه حل هاى آنچه را
كه اتفاق مى افتد روشن ساخته است …
.
همواره این حقیقت اطمینام بخش را در بارۀ توکل بخاطر آوریم ، که خدا منشاء همۀ برکتهاست، آنگاه با نهایت سعی در راه رسیدن به هدف ار آشفتگی ذهنی خودرا
دور می کنیم، و با یاری خواستن از او ، چراغ امید را در دلمان فروزان نگه میداریم ، با آرمانهای غنی او که منتظر شناخت و تائید ماست، تماس معنوی حاصل کنیم ،
و باور می کنیم که خدا دوستمان دارد و پذیرندۀ همۀ موهبتها و عطایای گرانقدر او هستیم …
ملاصدرا می گوید: خداوند بی نهایت است و لامکان و بی زمان. اما به قدر فهم تو کوچک می شود، و به قدر نیاز تو فرود می آید، و به قدر آرزوی تو
گسترده می شود، و به قدر ایمان تو کارگشا می گردد …
.
و اما توكل و اطمينان به خداوند به معنى نا ديده انگاشتن مسبب آنچه كه اتفاق مى افتد نيست، نشستن و اهميّت ندادن به علتها و آثار آنها تنبلى است،
اعتماد به خداوند در اسلام واجبست، و تنبلى گناه، خداوند براى بندگانش علت ها و راه حل هاى آنچه را كه اتفاق مى افتد روشن ساخته است.
درحقيقت او تشخيص اين علت ها و حل آنها را شرط اتفاق افتادن مقصود قرار داده است …
.
اين قانون ونظم الهى است كه به آن “حكمت التسبيت” ميگويند، به معنى” دليل اسباب “، بى توجهى به آنچه دردسترس شخص است مثل آنست كه خود را از روى قصد
بكام نادانى، بيمارى و فقر بياندازيم كه دراسلام گناه است، به اين ترتيب انسان با آگاهى كامل از چگونگی استفادۀ اسباب یا وسیله ها، بايد براى عملى ساختن آرزوهايش بكوشد،
با اين دانش كه تمام كوششهاى شخص دعاى فعالانه و آرزوئى است براى كمك خواستن ازخداوند، درحقيقت اين دعاهاى فعالانه، يعنى كوششهاى ما،
دليل اعتماد ما به خداوند براى نتيجه است و نه چيز ديگر، كسى كه اين كار را ميكند، تنها روى كوششهاى خودش حساب نمى كند، او اعتمادش به خداوند كريم است
كه فرموده :
«اگر خدا شما را یاری کند، هیچ کس برشما پیروز نخواهد شد، و اگر دست از یاری شما بردارد، کیست که بعد از او شما را یاری کند،
و مؤمنان فقط باید برخدا توکل کنند.» آیۀ: “۶۰ ۱” ازسورۀ:” ۳ ” عمران.
.
در قرآن کریم آیات زیادی دربارۀ توکل ذکر شده، از آنجمله، خداوند متتتدر دانا تاکید میفرماید و می گوید:
« و توکل کنندگان باید برخدا توکل کنند. »( ۲ ۱: ۱۴ )
توکل به معنای تکیه کردن به خداست خدایی که بهترین تکیه‌گاه است و باید دانست که با توکل به خدا انسان پشتوانۀ محکمی دارد و کسی که در تمام مراحل زندگی
بخدا توکل می کند، از روحیۀ خوب و مثبتی برخوردار است. توکل به این معنا نیست که دست از همۀ تلاشها بکشیم و بگوییم ما که توکل به خدا داریم
پس موفق می‌شویم، بلکه باید از هیچ تلاشی دریغ نکنیم. وقتی انسان با نهایت تلاش در راه رسیدن بهدف بخدا توکل می کند،
خدایی که قادر و توانا، مهربانترین و از همه چیز آگاه است.
اوّلین اثر مثبتی که بر رویش می‌گذارد برخورداری از احساس اعتماد به نفس و مقاومت در برابر مشکلات است.
توکل بسیاری از صفات زشت مانند حرص، حسد، دنیا‌پرستی، بخل و تنگ‌نظری ، نگرانی، و دلشوره را از انسان دور می‌سازد،
چرا که وقتی تکیه‌گاه انسان خداوند قادر باشد، دیگر جایی برای این اوصاف زشت نخواهد بود . و در نتیجه از عواقب خیلی از مرضهای روحی و جسمی
برکنار می ماند.
علاوه بر این، توکل بر خدا، هوش و قدرت تفکر را می‌افزاید، و روشن بینی خاصی به انسان می‌دهد، زیرا قطع نظر از برکات معنوی ،
این فضیلت، سبب می‌شود انسان در مشکلات دستپاچه و وحشت زده نشود، و قدرت بر تصمیم‌گیری را حفظ کند، و نزدیک‌ترین راه درمان و حل مشکل را بیابد.
علی علیه‌السلام چنین فرموده اند:
کسی که به خدا توکل کند تاریکی شبهات برای او روشن می‌شود، و اسباب پیروزی او فراهم می‌گردد، و از مشکلات رهایی می‌یابد.
و چه زیبا گفته اند:
جز توکل برخدا سرمایه ای درکار نیست
هر کرا باشد توکل کار او دشوار نیست …..
.
باید دانست، همۀ هستی را نیرویی فرا گرفته است که با ایمان و توکل بر او ما نیز مورد حمایت قرار خواهیم گرفت.
این نیرو محافظ ما ست
این نیرو همواره در دسترس است …
اگر این نیرو را از دست بدهیم خودمان مقصریم
اگر درها و پنجره های اتاقمان را ببندیم
خورشید بیرون را نپوشانده ایم
بلکه خودت را در تاریکی محبوس کرده ایم
حتی اگر درها را بگشائیم
پنجره ها را باز کنیم
و پرده ها را هم کنار بزنیم
باز اگر چشمانمان را بسته نگه داریم
جز تاریکی نصیبی نخواهیم برد …
نسبت ما با خدا نیز چنین است
عشق او همواره در دسترس است
اما دل ما گشوده نیست
دلت را به خدا بسپار …..
.
پشت هر ابری آفتابیست تابان.
و درسختی هر مشکلی آسانیست …
پس توکل براو… تو بخوان نغمۀ امید
و بدان درپس هر اندوه، وعدۀ شادیست
و خدا کافی است… و خدا کافی است …
(پروین فرجادی)
آخرین دیدگاه‌ها